" คำ " ที่ป้าและแม่สอน

อยู่ให้เหมือนลิ้นงูในปากงู

นั่นลูกตามองเห็นไม่เป็นหมัน

เขาใช้มันเล็งแลแก้ปัญหา

อยู่ในโลกอย่างไรไม่ทรมาน์

พิจารณาตรองไปให้จงดี

อยู่ให้เหมือนลิ้นงูในปากงู

ไม่เคยถูกเขี้ยวงูอยู่สุขศรี

อยู่ในโลกไม่เคยถูกเขี้ยวโลกีย์

เป็นเช่นนี้อุปมาอย่าฟั่นเฟือน

คิดดูได้นั่งได้ในปากงู

ไม่เคยถูกเขี้ยวงูอยู่เสมือน

นั่งในห้องแสนสบายภายในเรือน

มีเค้าเงื่อนเหมือนพระภควันต์

อยู่ในโลกไม่กระทบโลกธรรม

อยู่เหนือกรรมเหนือทุกข์เป็นสุขสันต์

ใครมีตารีบเคารพนอบนบพลัน

รีบพากันทำตามยามนี้เอย ฯ

          เขี้ยวของโลกที่ขบขย้ำคนอยู่ คือ โลกธรรม 8 ประการ กลุ่มแรก คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข กลุ่มหลัง คือ เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์

          นั่นคือการได้และการเสีย หรือบวกกับลบนั่นเอง ซึ่งเป็นเพียง " มายา " ปรากฏการณ์ชั่วคราว ตามเหตุและปัจจัยปรุงแต่งขึ้น

          เห็นความ " เกิด - ดับ " ของ " มายา " นี้แล้ว " ไม่ถือมั่น " ไม่หวั่นไหวต่อโลกธรรม จึงอยู่ในโลกไม่ได้หนี้ไปใหน แต่ก็ไม่ถูกเขี้ยวของโลก เหมือนลิ้นของงูอยู่ในปากงูซึ่งอยู่ชิดเขี้ยวอันเต็มไปด้วยน้ำพิษ แต่ไม่เคยถูกพิษนั้นเลย สำหรับโลกนอกตัวเราสมัยนี้ ก็นับว่าเต็มไปด้วยพิษงู เราจะอยู่อย่างฉลาดโดยไม่ถูกเข้ากับพิษเหล่านั้น มีผลเท่ากับอยู่กันคนละโลกทีเดียว

          ป้าผมเคยสอนไว้ว่า จงใช้ชีวิตอย่างลิ้นของงู ซึ่งก็คือ ธรรมชาติของสัตว์ทั้วไป เช่น งูพิษ มันยังไม่ทำร้ายตัวมันเอง เมื่อเราเกิดเป็นคนเราก็อย่าทำร้ายชีวิตของตัวเราเอง หากเปรียบพิษงูเป็นดั่งสังคม เราก็ต้องอยู่ท่ามกลางสังคมนี้ให้ได้อย่างลิ้นของงู เมื่อเชื่อมโยงคำสอนของคุณป้ามาตั้งแล้วบวกด้วยคำสอนของคุณแม่ที่พร่ำสอนผมว่าอย่าหลอกตัวเอง ซึ่งถ้าเราหลอกตัวเราเองอันดับแรกก็เหมือนกับเราได้ทำร้ายตัวเราเอง ฉะนั้น ไม่ต้องไปมองอันดับต่อไป จะได้สมการ

          คำป้า + คำแม่ = อยู่ในโลกนี้ให้ได้และจงอย่าทำร้ายตัวเราเอง

By Buddhadasa
By PUMICE