โอ่งเอียงเมื่อเต็มปรี่จึงคว่ำ
กระบอกเงินเมื่อว่างเปล่าจึงปลอดภัย
...ด้วยเหตุนี้
สุภาพชนพึงดำรงตนอยู่อย่างไม่มีดีกว่ามี
อยู่อย่างพร่องดีกว่าอยู่อย่างเต็ม
นิทัศน์อุทาหรณ์
เมื่อนับย้อนหลังไปแล้ว วันนั้นเป็นตอนเช้าวันหนึ่งของเมื่อ ๒,๐๐๐ กว่าปีก่อน
ขงจื้อยดเมธีได้นสานุศิษย์ทั้งหลายของตนเดินทางท่องเที่ยวไปยังศาลเจ้าหลู่กวนหง พอเข้าไปถึงวิหารใหญ่ ขงจื้อก็เห็นโอ่งใบหนึ่งตั้งตะแคงไปตะแคงมาไม่ตรงที่ จึงถามคนเฝ้าศาลเจ้าว่า " ภาชนะนี้คืออะไร ? "
คนเฝ้าศาลเจ้าตอบว่า " เขาเรียกกันว่าโอ่งเอียง "
ขงจื้อฟังว่า " โอ่งเอียง " ก็พูดกับเหล่าสานุศิษย์ว่า " ครูเคยฟังเขาว่ากันว่า โอ่งเอียงภ้าไม่ใส่น้ำจะตะแคงไปข้างหนึ่ง ถ้าหากเทน้ำลงไปครึ่งโอ่งมันก็จะตั้งตรง แต่ถ้าใส่น้ำจนเต็ม มันก็จะคว่ำ ไปเอาน้ำมาเทลงไป ดูซิว่ามันจะเป็นอย่างไร ? "
เมื่อสานุศิษย์ของขงจื้อนำน้ำเทลงไปในโอ่งได้ครึ่งโอ่งแล้วโอ่งเอียงก็ตั้งตรงขึ้น เมื่อใส่ลงไปอีกครึ่งโอ่งจนเต็ม โอ่งเอียงนั้นก็คว่ำ น้ำไหลนองไปทั่วพื้นดิน
ขงจื้อจึงกล่าวแก่ลูกศิษย์ด้วยความซาบซึ้งว่า " เหตุผลในโลกก็ล้วนเป็นเช่นเดียวกันนี้มิใช่หรือ ? คนที่มีความพึงพอใจในตนเองจนเกินไป มักจะล้มคว่ำได้ง่ายๆ เยี่ยงนี้เอง ! "
คำของนักปราญช์ดังนี้ ชวนให้ขบคิดมิรู้สิ้น ถ้าหากยังไม่เข้าใจก็ลองหันไปดูชั่วชีวิตหนึ่งของกระบอกเงินก็จะเข้าใจชัด
ในตอนแรกกระบอกเงินก็ว่างเปล่า ต่อมาก็มีอีแปะใส่เพิ่มเข้าไปทีละอันสองอันทุกวันจนเต็ม ครั้นแล้วเคราะห์กรรมก็ตามมา เมื่อกระบอกเงินนั้นเต็มแล้ว มันก็จะถูกผ่าออก มีใครที่ไหนบ้างที่ใส่เงินลงในกระบอกเงินแล้ว จะไม่ผ่าออกมาเอาเงินไปทำประโยชน์เมื่อเต็มตามต้องการ ?
กระบอกใส่เงินเมื่อวางอยู่ กลับสามารถจะรักษาความปลอดภัยของตนไว้ได้ คนก็ควรจะเป็นเช่นนั้น พึงเปิดใจให้กว้างรับสรรพสิ่งอันสวยงามในโลกมนุษย์ด้วยความนอบน้อมถ่อมตนอย่าคิดแต่สิ่งชั่วร้าย อย่าให้ความเย่อหยิ่งทะนงตนมาแทรกอยู่จนเต็มหัวอก ไปทำแต่เรื่องเลวๆ ที่อับอายขายหน้าต่อฟ้าดินซึ่งมันก็จะเป็นดังเช่นโอ่งเอียงคว่ำเพราะน้ำล้น กระบอกเงินถูกผ่าเพราะเงินเต็ม ทำลายชวิตของตนไปทั้งชีวิต !
By หงอิ้งหมิง สมัยราชวงศ์หมิง ( สายธารแห่งปัญญา )
No comments:
Post a Comment