หนอนในอาจมย่อมสกปรก
เมื่อกลายเป็นจักจั่น
ก็ดื่มน้ำค้างกลางลมใบไม้ร่วง
หญ้าเน่าย่อมไร้แสง
เมื่อกลายเป็นหิ่งห้อย
ก็เรืองโรจน์ใต้แสงจันทร์ฤดูร้อน
พึงรู้ดูว่าสะอาดเกิดจากสกปรก
ความสว่างเกิดจากความมืดมน
นิทัศน์อุทาหรณ์
" ใต้ฟ้าล้วนขุ่นมัว มีแต่เราใสสะอาด คนทั้งหลายล้วนมัวเมา มีแต่เรายังตื่นอยู่ "
ชิหยวนร่ายโศลกเสียงเบาๆ เดินตรงไปยังริมฝั่งแม่น้ำมี่หลอเจียงพร้อมกับรำพึงด้วยความรันทดว่า " ไหวอ๋องได้ถูกคำประจบสอพลอบั่นเศียรเอาจนมัวเมาไปเสียแล้ว ไม่เชื่อคำของเราอีกน่าวิตกว่าอนาคตของชาติบ้านเมือง จะสิ้นสุดลงเพียงเท่านี้ ช่างน่าสลดใจเสียเหลือเกิน ! "
เสียงถอนหายใจเบาๆ แต่ลึกล้ำเช่นนั้น ชาวประมงเฒ่าที่อยู่ริมแม่น้ำบังเอิญได้ยินเข้า จึงกล่าวกับซิหยวนว่า
" เมื่อใต้ฟ้าล้วนขุ่นมัวแล้ว เหตุไฉนท่านจึงไม่ปล่อยตัวไปตามกระแสน้ำเล่า ? คนทั้งหลายล้วนมัวเมา เหตุไฉนท่านจึงไม่ดืมจนหลับไปสักคืนหนึ่งเล่า ? เหตุไฉนจึงมัวแต่มารักษาความสะอาดบริสุทธิ์ของตนไว้ หาทุกข์ใส่ตัวเปล่าๆ หนอ ? "
ชิหยวนตอบกลับไปว่า " ท่านไม่เคยได้ยินใครพูดให้ฟังบ้างดอกหรือว่าคนที่เพิ่งสระผมมาใหม่ๆ นั้น จะต้องสลัดหมวกก่อนจึงจะสวมเพื่อให้ฝุ่นละอองที่จับอยู่บนหมวกหลุดร่วงออกไป คนที่เพิ่งอาบน้ำขึ้มาใหม่ๆ จะต้องสะบัดเสื้อผ้าก่อนจะใส่ เพื่อให้ฝุ่นละอองที่ติดอยู่ในเสื้อผ้าหลุดร่วงออกไป จึงทำให้ร่างกายสะอาดได้ มีใครบ้างที่สามารถจะอดกลั้นต่อความสกปรก ? ข้าพเจ้ายินดีที่จะสละร่างเลี้ยงปลาในแม่น้ำให้อิ่ม แต่ไม่ยินดีที่จะคลุกคลีแปดเปื้อนอยู่กับฝุ่นละอองเป็นอันขาด ! "
ดังนั้น ชิหยวนก็แต่งโศลกชื่อ " คำนึงถึงกรวดทราย " ขึ้นมาบทหนึ่ง หลังจากนั้น ก็ยกก้อนหินใหญ่มากอดไว้กับอก แล้วกระโดดลงไปในแม่น้ำมี่หลอเจียง
เวลาผ่านไป 300 ปี มาจนถึงสมัยราชวงศ์ฮั่น มีนักประวัติศาสตร์คนหนึ่งชื่อว่า ซือหม่าเชียน
ซือหม่าเชียนได้อ่านโศลก " คำนึงถึงกรวดทราย " ของชิหยวนครั้งแล้่วครั้งเล่า ให้รู้สึกสะเทือนใจเป็นอย่างยิ่ง จึงเขียนประวัติชิหยวนขึ้นมาเป็นการไว้อาลัยแก่กวีผู้รักชาติท่านนี้
ในประวัติชิหยวนที่ซือหม่าเชียนเขียนไว้มีตอนหนึ่งความว่า
" คนอย่างชิหยวนนี้ แม้่ร่างกายจะตกลงไปในปลักโคลนแต่กลับเหมือนจักจั่น ที่สามารถลอกคราบออกมาได้ หลุดพ้นจากโคลนเลนอันสกปรก เหินลอยอยู่นอกเหนือฝุ่นละออง ไม่แปดเปื้อนด้วยโลดวิสัย ปณิธานของชิหยวนสูงส่งยิ่งนัก อันสามารถจะแข่งได้กับแสงเดือนแสงตะวัน "
จักจั่นที่แท้นั้นเกิดอยู่ในอาจม แต่ครั้นเมื่อลอกคราบออกมาได้แล้ว ก็กลายเป็นแมลงฤดูใบไม้ร่วงที่สูงสวยงาม หิ่งห้อยเดิมก็เกิดอยู่ในกองหญ้าเน่า แต่เมื่อถีบตัวโผบินขึ้นมา ก็กลายเป็นความเปล่งปลั่งสว่างนวลของคืนฤดูร้อน
ซือหม่าเชียนเปรียบเทียบชิหยวนไว้ดังนี้ นับว่าเหมาะสมเป็นอย่างยิ่ง
By หงอิ้งหมิง ( สมัยราชวงศ์หมิง ) " สายธารแห่งปัญญา "
No comments:
Post a Comment